Kort samengevat
- Een cultivar is een gekweekte plantensoort die door selectie bepaalde eigenschappen heeft gekregen (zoals grote bladeren, vorstbestendigheid, enz.).
- Sommige theesoorten zijn afkomstig van specifieke cultivars, maar dit geldt niet voor de meeste theesoorten.
- De Yabukita is een Japanse cultivar die verantwoordelijk is voor tussen de 75% en 85% van de theeproductie van het land.
- Cultivars werden pas vanaf het begin van de 20e eeuw specifiek gekweekt met het oog op productie.
Inhoudsopgave
Thee komt van de plant Camellia sinensis, die oorspronkelijk voorkwam in het zuiden van China en het noorden van India. Er zijn twee hoofdvariëteiten:
- Camellia sinensis var. sinensis, afkomstig uit China, bekend om zijn vorstbestendigheid.
- Camellia sinensis var. assamica, afkomstig uit de regio Assam in India, geschikt voor een warmer klimaat.
Onder het biologische niveau van variëteit bevindt zich het niveau van de cultivar, een samentrekking van de woorden “cultivated variety” (gekweekte variëteit).
Theecultivars zijn vergelijkbaar met rode en groene appels – twee dezelfde vruchten maar met verschillende smaken en kleuren.
Sommige theesoorten worden gemaakt van specifieke cultivars, waarvan de grootte van de bladeren, hun kleuren en smaken een specifieke thee mogelijk maken. Andere worden gemaakt van meer algemene en universele cultivars.
De Japanse cultivar Yabukita vertegenwoordigt bijvoorbeeld 75-85% van de theeplanten in Japanse teelt.
Hoe ontstaan cultivars?
Wanneer theezaden worden geplant, geven ze niet precies dezelfde theeplant als de plant waaruit de zaden afkomstig zijn.
Soms is de boom iets hoger, zijn de bladeren iets groter, iets groener, enz.
Begin 20e eeuw begonnen boeren te experimenteren met bomen en kruisingen. Wanneer een uitzonderlijke plant werd ontdekt, sneden ze een tak af om deze in de grond te planten, zodat de theeplant gekloond kon worden zonder zijn DNA te verliezen.
Zo ontstonden de cultivars. De Yabukita was een van de eerste geregistreerde thee-cultivars in Japan.
De waarde van een cultivar hangt af van zijn wrangheid, umami, bitterheid, kleur, glans van de bladeren en uiterlijk.
Geen enkele cultivar is perfect. Sommige zijn beter geschikt voor bergthee, andere voor schaduwthee, oolong, gele of witte thee. De productie van verschillende theesoorten met verschillende eigenschappen is de belangrijkste reden waarom verschillende cultivars worden gebruikt.
Er zijn honderden cultivars, en niet allemaal zijn ze geregistreerd.
Hoewel meer dan 95% van de aanplantingen afkomstig is van cultivars, gebruiken sommige boeren nog steeds theeplanten die uit zaad zijn gegroeid en waarvan het specifieke genetische profiel niet is onderzocht.
Deze aanplantingen worden “Zairai” genoemd.
Hoewel zairai-velden beter bestand zijn tegen ziekten, zijn ze onpraktisch omdat hun gedrag tijdens de seizoenen niet te voorspellen is. Ze zijn daarom zeldzaam.
Wat zijn de bekendste cultivars en welke theeën produceren ze?
Cultivars van Japan
Japan begon zijn cultivars in 1953 te registreren, bijna 50 jaar na de eerste inspanningen om betrouwbare en efficiënte theesoorten te creëren.
De eerste geregistreerde cultivar was de Benihomare, gebruikt voor de productie van zwarte thee.
Yabukita
De Yabukita is een van de beroemdste cultivars, die tussen 75 en 85% van de Japanse aanplantingen beslaat en voornamelijk wordt gebruikt voor de productie van sencha.
Afgeleid van het woord Yabu, wat “bamboebos” betekent, en Kita, wat “noord” betekent, werd de Yabukita in 1908 gecreëerd door Sugiyama Hikosaburo in Shizuoka, omdat de plant aan de noordkant van een veld bij een bamboebos was geplant.
Sugiyama deed jaren over het ontwikkelen van zijn theeplanten totdat een plant die naar zijn tevredenheid was uit zijn veld naar voren kwam. Omdat deze een hoge opbrengst had, vorstbestendig was en in alle bodems kon groeien, besloot hij deze te behouden.
Ondanks wat men op internet kan lezen, werd de Yabukita officieel geregistreerd als cultivar in 1953.
Okumidori
De Okumidori is een cultivar uit Shizuoka uit de jaren 1970 en werd officieel geregistreerd in 1974.
Het is een hybride van Shizuoka Zairai #16 en Yabukita. Oorspronkelijk gecreëerd voor de productie van sencha, wordt hij nu voornamelijk gebruikt voor schaduwthee zoals gyokuro en matcha.
Het is een van de beste Japanse cultivars.
Sayamakaori
De Sayamakaori is een cultivar uit de regio Sayama. Hoewel hij niet zo populair is als de Yabukita, produceert de Sayamakaori meer bladeren per boom.
Hij werd geselecteerd door het prefectuurinstituut voor theeontwikkeling in 1958 en uiteindelijk geregistreerd in 1971 voor de productie van sencha.
Vanwege zijn hoge catechinegehalte is hij echter ook geschikt voor de productie van zwarte thee.
Zijn naam betekent “parfum van Sayama”, wat hem een van de beste Japanse cultivars maakt. Hij staat bekend om zijn vorstbestendigheid.
Asatsuyu
Asatsuyu betekent “ochtenddauw”. Hij wordt ook wel “natuurlijke gyokuro” genoemd omdat hij groene thee een smaak geeft die erg lijkt op gyokuro zonder dat de bladeren afgedekt hoeven te worden.
Hij wordt vaak gebruikt voor de productie van Fukamushi, een sencha waarvan de shaqing langer is dan die van gewone sencha.
Hij werd geregistreerd in 1953, de tweede officiële Japanse cultivar. Het is de beste Japanse cultivar. Helaas is zijn opbrengst niet bijzonder hoog, wat de reden is waarom hij werd gekruist met Yabukita om Saemidori te creëren.
Saemidori
De Saemidori is een cultivar die voortkomt uit de kruising van Asatsuyu en Yabukita.
De eerste, beschouwd als de beste Japanse cultivar, lijdt onder een lage opbrengst. Hij werd daarom gekruist met Yabukita, met een veel hogere opbrengst, om Saemidori te creëren.
Saemidori staat bekend om zijn natuurlijke zoetheid. Hij is niet erg vorstbestendig en wordt gebruikt voor de productie van matcha, sencha en gyokuro.
Samidori
De Samidori (niet te verwarren met Saemidori) is een niet-geregistreerde thee-cultivar die wordt gebruikt voor schaduwthee zoals matcha of gyokuro.
Hij is vorstbestendig en heeft een lange pluktijd, wat hem een ideale cultivar maakt.
Gokou
De Gokou is een cultivar uit de regio Kyoto die niet is geregistreerd. Hij wordt voornamelijk gebruikt voor de productie van gyokuro en tencha. Hij is vorstbestendig en zijn productie is net zo belangrijk als die van Yabukita.
Koshun
Koshun is een hybride ontstaan uit een kruising tussen Kurasawa en Kanaya-midori.
Ontwikkeld door het onderzoekscentrum van Shizuoka, wordt hij gebruikt voor de productie van sencha, zwarte thee of oolong thee, wat zeldzaam is in Japan.
Bekend in Japan, wordt hij herkend aan zijn sterke kruidige smaak en umami.
Cultivars van China
Hoewel deze blog zich voornamelijk richt op Japanse thee, blijven de Chinezen niet achter als het gaat om cultivars.
Longjing 43
De Longjing 43 is een recente cultivar, gecreëerd voor de productie van groene thee, met name de Dragon Well thee.
Da Bai
De Da Bai is een cultivar ontdekt tussen de 7e en 10e eeuw in China. Gekenmerkt door witte haartjes die zijn grote knoppen bedekken, is hij voorbehouden aan de productie van witte thee, waaraan hij zijn naam gaf.
Tieguanyin
De Tie Guan Yin is een cultivar die is voorbehouden voor oolong en werd ontdekt in de 19e eeuw in Anxi, in de provincie Fujian. Zijn aanwezigheid heeft zich sindsdien uitgebreid binnen en buiten het land, met name naar Taiwan.
Cultivars van India
Het theegebruik in India gaat terug tot minstens enkele eeuwen geleden, toen stammen in het bergachtige noorden van het land dranken maakten van Camellia sinensis-bladeren. Dit verklaart waarom India zijn eigen variëteit van Camellia sinensis heeft, de assamica.
De Indiase overheid houdt een lijst bij met de namen van verschillende cultivars die zijn toegestaan voor de theeproductie.
Onder deze zijn de Tocklai Vegetative of Garden Series het bekendst. Zijzelf zijn gekloond in verschillende cultivars die onder genummerde acroniemen worden onderhouden.
Wat is de geschiedenis van cultivars?
Aangezien er geen geschreven verslagen zijn van de geschiedenis van thee kweken, hebben onderzoekers het DNA van de theeplant bestudeerd om te begrijpen hoe de plant zich over de aarde heeft verspreid.
Ze ontdekten dat Camellia sinensis var. assamica en Camellia sinensis var. sinensis ongeveer 22.000 jaar geleden begonnen te divergeren en ongeveer 2700 jaar geleden volledig gescheiden waren.
Deze
zelfde onderzoekers ontdekten ook dat hybridisatie de meest gebruikelijke methode was voor de teelt en kweek van de planten.
De huidige theeplanten hebben dus weinig te maken met de oorspronkelijke wilde theeplanten.
Wat zijn de niveaus van biologische classificaties?
Biologen classificeren levende wezens in tien wetenschappelijke niveaus.
- Rijk (Regnum): Het rijk is het hoogste en breedste niveau. Het bevat het dierenrijk (Animalia) of het plantenrijk (Plantae).
- Stam (Phylum) of Divisie (Divisio): De stammen (in het dierenrijk) en divisies (in het plantenrijk) verdelen de rijken op basis van specifieke structurele kenmerken.
- Klasse (Classis): Onderverdeling van een stam.
- Orde (Ordo): Groep van families met gemeenschappelijke kenmerken.
- Familie (Familia): Een groep van een of meer geslachten die bepaalde gelijkenissen delen.
- Geslacht (Genus): Een groep nauw verwante en duidelijk gedefinieerde soorten. De geslachtsnaam is altijd cursief en met een hoofdletter. Bijvoorbeeld, Camellia omvat camelia’s en theeplanten.
- Soort (Species): Het meest fundamentele classificatieniveau. Soorten identificeren een groep individuen die zich onderling kunnen voortplanten en vruchtbare nakomelingen kunnen produceren. Bijvoorbeeld, Camellia sinensis.
- Ondersoort (Subspecies): Populaties van dezelfde soort die morfologisch of geografisch zijn gedivergeerd. Bijvoorbeeld, Panthera leo leo (Afrikaanse leeuw).
- Variëteit (Varietas): Duidt op variaties binnen een soort die van nature voorkomen en door geslachtelijke voortplanting kunnen worden gereproduceerd. Deze variaties zijn generatie na generatie stabiel.
- Cultivar: Cultivars zijn planten die door de mens zijn geselecteerd en gekweekt voor specifieke eigenschappen.
Conclusie
Er zijn honderden theecultivars die worden gebruikt voor de productie van groene thee, zwarte thee, oolong thee, witte thee, donkere thee en gele thee.
Deze cultivars zijn gedurende eeuwen gecreëerd door de eerste theeplantenkwekers en later op een meer serieuze en wetenschappelijke manier begin 20e eeuw, waarbij ze ook officieel werden geclassificeerd en geregistreerd.
Deze cultivars maken vandaag een voorspelbare en betrouwbare teelt mogelijk.
